Судалгаа
Биотехнологи нь шинжлэх ухааны мэдлэг, туршилтын аргууд дээр тулгуурлан амьд организм, эд эсийг ашиглан шинэ технологи, бүтээгдэхүүн боловсруулах шинжлэх ухааны салбар юм. Энэ нь шинэ эм бэлдмэл, сайжруулсан ургамлын сорт, амьтны үүлдэр гаргах зэрэг өргөн хүрээг хамардаг. Өөрөөр хэлбэл, байгалийн шинжлэх ухааныг инженерийн ухаантай хослуулан хүний хэрэгцээнд нийцсэн инновацын бүтээгдэхүүн бүтээх зорилготой салбар юм.
Биотехнологийн салбарын хөгжил
Биотехнологийн үүсэл хөгжил нь ойролцоогоор 6,000 жилийн өмнөх хөдөө аж ахуй, хүнсний үйлдвэрлэлээс эхтэй. Хүмүүс тухайн үед исэлтийн процессыг ашиглан талх, шар айраг, бяслаг зэрэг хүнсний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж байв. Харин орчин үеийн биотехнологийн үндэс 1960–1970-аад онд тавигдсан гэж үздэг. Тэр үед Robert A. Swanson болон Herbert W. Boyer нарын санаачилгаар анхны биотехнологийн компаниуд АНУ-д байгуулж, генийн инженерчлэлийн аргаар бүтээгдсэн анхны эм, бэлдмэлийг зах зээлд гаргаж эхэлсэн нь салбарын шинэ эрин үеийг нээсэн юм.
Салбарын хамгийн чухал нээлтүүд
Биотехнологи ашиглагддаг гол салбарууд
---
Биотехнологийн салбарын зах зээл 2030 онд 1 их наяд хүрнэ
Дэлхийн биотехнологийн салбарт Хойд Америк буюу АНУ болон Канад улсууд тэргүүлж байна. 2024 оны жилийн эцсийн байдлаар $483 тэрбумын үнэлгээнд хүрэв. Олон улсын шинжээчдийн үзэж буйгаар тус салбар нь жилийн 13%-ийн өсөлттэйгөөр 2030 он гэхэд $1 тэрбумд хүрэх тооцоололтой байна.
Эрүүл мэндийн салбар дахь биотехнологийн хөгжил
Биотехнологи нь дээрх хүснэгт 1 дээр үзүүлсэнчлэн маш олон салбарын тулгуур юм. Энэхүү судалгаагаар эрүүл мэндийн салбарт биотехнологийн хөгжил, хэрэглээ, түүнчлэн зах зээлийн хэмжээ болон өсөлтийн боломжийг авч үзнэ. Тус зах зээлийн гол өсөлтөд нөлөөлж байгаа хүчин зүйл нь хүн төрөлхтний хөгшрөлт бөгөөд зарим судлаачид хөгшрөлтийг хүн төрөлхтний одоогоор эмчилж чадаагүй ч эмчлэх боломжтой өвчнүүдийн нэг гэж үзэж байгаа юм.
Эрүүл мэндийн салбарт биотехнологийн хэрэглээг ерөнхийд нь генетик инжежрчлэл болон эд, эс инженерчлэл гэсэн хоёр үндсэн чиглэлд ангилан авч үзэж болно.
1. Генетик инженерчлэл гэж юу вэ?
Генетик инженерчлэл гэдэг нь амьд организмын генетикийн мэдээлэл (ДНХ, РНХ)-ийг зориуд өөрчлөх, засварлах, шинээр зохиох үйл явцыг хэлнэ. Байгалиараа байдаг генийг нэмэх, хасах, засах үйлдлээр өвчнийг эмчлэх, ургамлын ургацыг нэмэгдүүлэх, микробыг ашиглаж түлш, материал, химийн бодис үйлдвэрлэх гэх мэт шинэ чадварууд олгох. Үүнийг CRISPR, TALEN, ZFN, рекомбинант ДНХ гэх мэт олон аргуудаар хийдэг.
Генетик инженерчлэлийн хэрэглээ
Генетик инженерчлэлийн зах зээл
2024 оны байдлаар дэлхийн генетик инжерчлэлийн зах зээлийн үнэлгээ $1.58 тэрбум байгаа бөгөөд жилийн дундаж өсөлт нь 6.11% байгаа юм. Энэхүү дундаж өсөлтөөр тооцоход 2030 он гэхэд ойролцоогоор $2.26 тэрбум, 2035 он гэхэд $3 тэрбумд хүрэх төлөвтэй байна. Зах зээлийн дийлэнх хувийг АНУ, Канад, Мексик улсууд эзэлж байна.
---
2. Эд, эс инженерчлэл /Tissue ingenering& regeneration/
Лабораторид хүний олон төрлийн эдийг бодитой загвар хэлбэрээр ургуулж чаддаг, зарим энгийн эд (арьс, мөгөөрс, нүдний эвэрлэг гэх мэт) эмнэлэгт ашиглагдаж эхэлсэн, харин бүхэл эрхтэн (зүрх, элэг, бөөр) бүрэн хэвийн ажиллах түвшинд хүртэл хараахан хүрээгүй, шилжилтийн шатандаа явж байна.
Эд, эс инженерчлэлийн хэрэглээ:
Хиймэл арьс: Шарх, түлэгдэлт, чихрийн шижинтэй холбоотой шарх эдгээхэд ашигладаг эс агуулсан, эсгүй хиймэл арьсны бүтээгдэхүүнүүд олон жил хэрэглэгдэж байна.
Мөгөөрс ба ясны эд: Өвдөгний үеийн мөгөөрсний гэмтэлд хагалгааны үед өөрийн эс болон биоматериал ашиглан нөхөн сэргээх технологиуд клиникт байдаг. Эдгээр нь эд, эс инжерчлэлийн эрт үеийн амжилттай жишээ.
Нүдний эвэрлэг: Эвэрлэгийн үүдэл эсийн суулгац нь зарим оронд батлагдсан стандарт эмчилгээ болж, сохролтоос сэргийлэхэд ашиглагдаж байна.
Cell therapy/gene–cell терапи: CAR-T, үүдэл эсийн суулгалт гэх мэт нь аль хэдийн зах зээлд гарсан, зарим том компани (жишээ нь Bayer) Паркинсоны өвчин зэрэгт нейрон эс суулгах клиник III шатны туршилт хийж байна.
Дээрх хэрэглээний хүрээ нь зөвхөн хүлээн зөвшөөрөгдсөн хэрэглээнүүд бөгөөд өнөөдрийг хүртэл зүрх, элэг, бөөрийг бүхэлд нь бүтээгээд хүний биед суулгасан, олон дахин давтагдсан амжилттай тохиолдол байхгүй. Одоогоор лабораторид, амьтанд амжилттай ажиллаж байгаа ч хүний эмчилгээнд ашиглаж эхлэхэд хугацаа хэрэгтэй байгааг эрдэмтэд онцолсон байна.
Эд, эсийн инженерчлэлийн зах зээл
2024 оны байдлаар дэлхийн эд, эс инжерчлэлийн зах зээлийн 54%-ийг АНУ тэргүүтэй Хойд Америкийн бүс нутаг эзэлж байгаа бөгөөд одоогоор хүний элэг, уушиг зэрэг эрхтэнүүдийг 3D-ээр хэвлэх ахисан түвшний инженерчлэлээр тэргүүлж, зөвшөөрөл авах шатандаа улам ойртсоор байна.
Европын бүс Хойд Америкийн араас орох бөгөөд тухайн бүсийн зах зээлийн өсөлтийн гол хүчин зүйл нь хүн амын хөгшрөлт бөгөөд эрүүл мэндийн салбарт Герман, Итали, Франц улсууд ихээхэн хөрөнгө зарцуулж байна.
Харин хамгийн хурдтай буюу жилийн 19.04%-ийн дундаж өсөлттэй бүс нь Япон тэргүүтэй Ази Номхон Далайн бүс байна.
---
Салбарын эрсдэл болон ирээлүйн хүлээлт
Эрсдэл: Тус салбарын хамгийн том сорилт нь судалгаа хөгжүүлэлтийн зардал өндөр байдаг нь салбарт үйл ажиллагаа явуулж буй жижиг, дунд компаниудад санхүүгийн хүндрэл бий болгох эрсдэл үүсгэдэг. Мөн зөвшөөрөл олгох засгийн газрын байгууллагуудын зүгээс хүн төрөлхтний аюулгүй байдалтай холбоотой биотехнологийн дэвшилтэт технологиудад тавигдах шаардлага, хууль эрх зүй, ёс зүйн асуудлууд яригддаг.
Ирээдүйн өсөлтөд нөлөөлөх голлох хүчин зүйлс: Сүүлийн жилүүдэд тус салбарын судалгаа, хөгжүүлэлтийн хурд нь хиймэл оюун ухаан, machine learning-ийн тусламжтай эрчимтэй нэмэгдэж байгаа. Үүний хамгийн тод жишээ нь CRISPR 2.0 буюу хиймэл оюун ухааныг CRISPR технологид нэгтгэсэнээр илүү нарийвчлалтай, аюулгүй, үр дүнтэйгээр генетикийг засварлах боломж бүрдсэн юм. 2024 онд энэхүү нээлт нь Нобелийн химийн шинжлэх ухааны салбарт шагнал хүртсэн.
Хөрөнгө оруулах боломжууд
SBIO багцад байгаа компаниуд ховор өвчин, DREEN(арьс, амьсгал, нүд, чих, мэдрэлийн өвчин), хорт хавдар, зурх судасны өвчин зэрэг хүн төрөлхтний хараахан бүрэн дүүрэн судалж чадаагүй, эмчилгээ нь бүрэн судлагдаагүй үндсэн 4 секторт төвлөрч байна. Мөн тус багцад хамаарах компаниуд дийлэнх нь буюу 88% нь АНУ-ын компаниуд юм.
State Street SPDR S&P Biotech ETF (NYSE: XBI) - S&P 500 индексэд багтсан биотехнологийн салбарын компаниуд багтсан бөгөөд биотехнологийн салбарт үйл ажиллагаа явуулж байгаа бүх АНУ-ын шилдэг компаниуд болно. Эрсдэл, өгөөжийн хувьд SBIO-тэй харьцуулахад маш тогтвортой ETF юм. Хэрэв та урт хугацаандаа хөрөнгө оруулалт хийх зорилготой, өөрийн хөрөнгө оруулалтын багцдаа эрүүл мэндийн салбараас нэмэх бодолтой байгаа бол энэхүү ETF нь хамгийн зөв сонголтуудын нэг юм.
---
Дүгнэлт:
Биотехнологи нь хүн төрөлхтөнд олон салбарт бодит үр өгөөжөө өгч байгаа бөгөөд тэр дундаа эрүүл мэндийн салбарт онцгой ач холбогдолтой. Сүүлийн жилүүдэд технологийн дэвшлийн дэмжлэгтэйгээр тус салбарын хөгжил, өсөлт эрчимтэй үргэлжилж байна. Энэ чиглэлээр АНУ тэргүүлж байгаа бөгөөд тус улсад эрүүл мэндийн салбарт биотехнологийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж буйгаар бүртгүүлсэн 13 мянга гаруй компани байгаагаас 3000 гаруй нь идэвхитэй үйл ажиллагаагаа явуулж байна.
Салбарын хөгжил хурдтай байгаагийн зэрэгцээ шинэ эмчилгээ, туршилтуудын үр дүн тодорхойгүй байдаг тул нэг компанийг сонгон хөрөнгө оруулалт хийх нь өндөр эрсдэлтэй. Тиймээс ирээдүйд амжилттай болох магадлал харьцангуй өндөр, үйл ажиллагаа нь тогтворжсон компаниудыг багцалсан дээр дурдсан 2 ETF-д өөрийн эрсдэлдээ тохируулан хөрөнгө оруулалт хийхийг санал болгож байна.
*Хөрөнгө оруулалтын шийдвэр гаргахын өмнө заавал мэргэжлийн хөрөнгө оруулалтын зөвлөхөөс зөвлөгөө авч, тухайн шийдвэрийн эрсдэлийг бүрэн ойлгохыг зөвлөж байна. Энэхүү судалгаа нь зөвхөн мэдээ, мэдээллийн зориулалттай бөгөөд аливаа хөрөнгө оруулалтын баталгаа өгөх зорилготой бус юм. Хөрөнгө оруулах эсэх шийдвэрийг та өөрийн судалгаа, үнэлгээнд тулгуурлан бие даан гаргаарай.
Өнөөдрийн хөрөнгө оруулалт — маргаашийн боломж